Onze kerkelijke wereld onderscheidt zich bovenmatig in 'standpuntdenken'. Het komt regelmatig voor dat men aan mij vraagt wat het standpunt van mijn kerk is inzake evolutie en schepping, hemel en hel, en niet te vergeten homoseksualiteit. Jarenlang heb ik daar zelf ook aan meegedaan. 'Onze standpunten' waren belangrijk en gaven onder gelijkdenkenden een gevoel van zekerheid. Zoals wij er over dachten, zo was het, of zo is het.

Kinderdopers

Het gevolg van dit soort standpuntdenken was wel dat je altijd weer de discussie aan moest gaan met broers en zussen die ook maar enigszins afweken. Met als gevolg dat ik 'andersdenkenden' als wat mindere broeders en zusters ging zien. Misschien publiekelijk niet zo zichtbaar, maar in mijn hart zeker wel. Goed omgaan met verschil in standpunten vond ik moeilijk. De kinderdopers als gelijkwaardigen aanvaarden vond ik als volwassendoper moeilijk. Het maakte mij onzeker of trots. Het waren best goede christenen maar zagen het nog niet helemaal goed. Maar andersom gebeurde ook: ik ben opgevoed met de restitutieleer (of 'herscheppingsggedachte') en de mogelijkheid dat de zes scheppingsdagen niet letterlijk dagen van 24 uur behoeven te zijn. In de tijd dat evangelisch Nederland zich erg druk maakte over schepping of evolutie hoorde ik niet bij de echte gelovigen! Ook dat was moeilijk.

Hertrouwen

Het probleem met standpunten is dat onze standpunten onze zekerheden worden. Tegelijkertijd veranderen ze, want iedereen verandert wel van inzicht en standpunt; zeker wanneer het jezelf betreft. Helaas heb ik een echtscheiding meegemaakt, en door die ervaring zijn mijn inzichten en daardoor ook mijn standpunten inzake scheiding en hertrouwen veranderd. Toen het mij niet trof kon ik harder zijn in mijn standpunten dan toen het mij overkwam!

Verwonden

Wanneer het jezelf niet treft kun je gemakkelijk harder zijn. Ook inzake dingen die niet te controleren zijn, zoals in schepping, eindtijd, hemel en hel. Ik heb heel wat standpunten over deze onderwerpen gehoord op een manier dat je denkt dat degene die tegen je praat er zelf bij is geweest of wel een heel bijzonder inzicht moet hebben...
Wanneer het wel jezelf treft, zoals in mijn geval met echtscheiding en hertrouwen, of wanneer je kind homoseksueel blijkt te zijn, dan kan het standpunt dat innam jezelf of een geliefde verwonden. En in zo'n relationele situatie zijn we allemaal ineens genadevoller, dan wanneer het ons niet treft.

Moslim

En precies in die woorden zit de wurggreep van zekerheid in standpunten. Want ook al raakt een specifiek standpunt jouw gelijkdenkenden niet, het raakt wel altijd de andersdenkenden, ook al zie je of ken je die niet. Maar vroeg of laat kan die andersdenkende plotseling je naaste worden. Zo ben ik er van overtuigd dat veel christenen heel andere standpunten over de islam innemen wanneer er een moslim naast ze komt wonen en er vriendschappen ontstaan.

Want God laat ons leven, bewegen en bestaan. Eén van jullie Griekse dichters heeft gezegd: 'God heeft ons gemaakt. Wij lijken op Hem'
Handelingen 17:28

Relatie

Naasten kunnen niet op basis van standpunten met elkaar samenleven. Wel op basis van het onvoorwaardelijk aanvaarden van de ander en samen een relatie aan te gaan.
God, onze Vader, deed dat, door in Jezus onze naaste te worden en een relatie aan te gaan op basis van onvoorwaardelijke liefde. Zelfs bereid de gevolgen van onze verkeerde standpunten op zich te nemen!
Jezus deed het van Kerst tot Opstanding. Hij vertelde met zijn leven en gelijkenissen hoe dat leven er uit ziet. Geen aanvaarding op voorwaarde dat je zijn standpunten deelde - nee: onvoorwaardelijke liefde en aanvaarding. Hij was bereid een relatie aan te gaan en in dat proces inzichten te delen en invloed aan te wenden.

Waarheid

Waar zit dan het probleem? Moeten we onze standpunten afschaffen?
Welnee, dat deed Jezus ook niet. Standpunten zijn er om besproken te worden in een relatie. Je kunt de ander hoger achten dan jezelf wanneer de zekerheid niet in standpunten zit maar in de relatie die God de Vader ons in Jezus aanbiedt. Jezus, de waarheid, is onze zekerheid en ons leven en de basis voor iedere relatie die wij hier op aarde mogen opbouwen, namens Hem.